Балалардың әртүрлі жас кезеңіне байланысты анатомиялық физиологиялық ерекшеліктері және олардың дамуы кезіндегі ауытқуымен байланысты ауруларды алдын алу | Скачать Реферат

Жаңа туған нәрестенің физиологиясы және патологиясы

ЖАҢА ТУҒАН НӘРЕСТЕНІҢ

ФИЗИОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ

ПАТОЛОГИЯСЫ

ҚАБЫЛДАҒАН:МАМЫРБЕКОВА С

ОРЫНДАҒАН:ОРТАЕВ Ғ

ЖТД-717

Жоспар

II.

III.

IV.

VI.

VII.

Кіріспе

Жаңа туған нәрестенің физиологиясы

Тірі туылу .Жетілу

Жаңа туған баланың физиологиялық көрсеткіштері

Жаңа туған баланың патологиясы .Кезеңдері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

• ТІРІ ТУУ. ҚАЗІРГІ УАҚЫТТА ӨЗ БЕТІМЕН ТЫНЫС АЛА АЛМАСА ДА, ЖҮРЕК СОҒЫСЫ ТЫҢДАЛАТЫН

БАЛАЛАР ТІРІ ТУҒАН НӘРЕСТЕ ДЕП САНАЛАДЫ. ӨЙТКЕНІ, РЕАНИМАЦИЯНЫҢ ЖАҢАШЫЛ

ТӘСІЛДЕРІ ӨКПЕНІ ЖАСАНДЫ ЖЕЛДЕТУ ТӘСІЛДЕРІНІҢ КӨМЕГІМЕН НӘРЕСТЕНІҢ ДҰРЫС ТЫНЫС

АЛУЫНА ЖАҒДАЙ ЖАСАЙ АЛАДЫ.

• ЖЕТІЛУ. БАЛА ГЕСТАЦИЯСЫНЫҢ МЕРЗІМІ ОНЫҢ ЖЕТІЛУІМЕН САЙ КЕЛЕ БЕРМЕЙДІ. ҰРЫҚ ПЕН

НӘРЕСТЕНІҢ ЖЕТІЛУІ – ОНЫҢ МҮШЕЛЕРІ МЕН ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЖАТЫРДАН ТЫС ТІРШІЛІК ЕТУІН

ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ДАЙЫНДЫҒЫН СИПАТТАЙТЫН ЖАҒДАЙ. ОЛ СЫРТҚЫ БЕЛГІЛЕРМЕН (ДЕНЕ

ПРОПОРЦИЯСЫ, ТЕРІАСТЫ МАЙ КЛЕТЧАТКАСЫНЫҢ ДАМУЫ, ҚАҢҚА СҮЙЕГІНІҢ ЖАҒДАЙЫ,

ЖЫНЫС МҮШЕЛЕРІНІҢ ДАМУЫ, Т.Б.) АНЫҚТАЛАДЫ. ЖЕТІЛІП ТУҒАН НӘРЕСТЕ СЫРТҚЫ ОРТАНЫҢ

ҚАЛЫПТЫ ТЕМПЕРАТУРАСЫНДА ӨЗ ДЕНЕСІНІҢ ТҰРАҚТЫ ТЕМПЕРАТУРАСЫН ҰСТАЙДЫ, ОНЫҢ

СОРУ ЖӘНЕ ЖҰТУ РЕФЛЕКСТЕРІ АЙҚЫН, ТЫНЫС АЛУ МЕН ЖҮРЕК СОҒЫСЫНЫҢ ЫРҒАҒЫ ТҰРАҚТЫ

ЖӘНЕ ДҰРЫС, СЫРТҚЫ ТІТІРКЕНДІРГІШТЕРГЕ ӘСЕРІ ДҰРЫС, ШЕШІНДІРУ КЕЗІНДЕ ЖЫЛДАМ

ОЯНЫП, СОЗЫЛЫП-ТАРТЫЛАДЫ, ЖЕТІЛГЕН БАЛАНЫҢ АЙҒАЙЫ ҚАТТЫ ЖӘНЕ ЭМОЦИАНАЛДЫ

БОЛЫП ШЫҒАДЫ.

• ЖАҢА ТУҒАН БАЛАНЫҢ БАС АЙНАЛЫМЫ ОРТАША АЛҒАНДА 34-36 СМ

БОЛАДЫ. БІРІНШІ АЙЛАРЫ ЖӘНЕ ЖЫЛДАРЫ БАЛА БАСЫ ТЕЗ ӨСЕДІ,

АЛ БЕС ЖАСТАН КЕЙІН ӨСУІ БАЯУЛАЙДЫ. БІР ЖАСҚА ДЕЙІНГІ

БАЛАЛАРДЫҢ БАС АЙНАЛЫМЫН КЕЛЕСІ ФОРМУЛА БОЙЫНША

БЕЛГІЛЕЙДІ: АЛТЫ АЙЛЫҚ БАЛАНЫҢ БАС АЙНАЛЫМЫ 43 СМ, ӘР

ЖЕТІСПЕЙТІН АЙҒА 43 СМ-ДЕН 1,5 СМ АЛЫП ТАСТАУ КЕРЕК, АЛ ӘР

КЕЛЕСІ АЙҒА 0,5 СМ ҚОСУ КЕРЕК.

• 2-15 ЖАСАР БАЛАЛАРҒА: 5-ЖАСАР БАЛАНЫҢ БАС АЙНАЛЫМЫ 50 СМ,

ӘР ЖЕТІСПЕЙТІН ЖАСҚА 50 СМ-ДЕН 1 СМ АЛУ КЕРЕК, АЛ ӘР КЕЛЕСІ

ЖЫЛҒА 0,6 СМ ҚОСҚАН ЖӨН.

• КЕУДЕ АЙНАЛЫМЫ ДЕНЕНІҢ КӨЛДЕНЕҢ ӨЛШЕМДЕРІ ӨЗГЕРІСТЕРІН

АНЫҚТАУ ҮШІН НЕГІЗГІ АНТРОПОМЕТРИЯЛЫК КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ БІРІ

БОЛЫП САНАЛАДЫ. ОЛ КЕУДЕ ҚУЫСЫНЫҢ ДАМУ ДӘРЕЖЕСІНЕ,

КӨКІРЕКТЕГІ БҰЛШЫҚ ЕТТЕРІНІҢ ЖӘНЕ ТЕРІ АСТЫ МАЙ ҚАБАТЫНЫҢ

ДАМУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ КӨРСЕТКІШ БОЛЫП САНАЛАДЫ.

• НӘРЕСТЕНІҢ БАС АЙНАЛЫМЫНЫҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ БАЛАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ

ЖӘНЕ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАР ПАЙДА БОЛУЫНЫҢ (МИКРО-, ГИДРОЦЕФАЛИЯ)

КӨРСЕТКІШІ БОЛЫП САНАЛАДЫ. БАС АЙНАЛЫМЫН СМ ТАСПАМЕН ӨЛШЕЙДІ, АРТҚЫ

ЖАҒЫНДА – ШҮЙДЕ БОЙЫНША, АЛДЫНҒЫ ЖАҒЫНДА – ҚАС ДОҒАСЫ БОЙЫНША.

• ЖАҢА ТУҒАН БАЛАНЫҢ КЕУДЕ АЙНАЛЫМЫ БАС АЙНАЛЫМЫНАН 2

СМ КЕМ, 4 АЙЫНДА ЕКІ КӨРСЕТКІШТЕР ТЕҢБЕ ТЕҢ, СОНАН СОҢ

КЕУДЕ АЙНАЛЫМЫ БАС АЙНАЛЫМЫНА ҚАРАҒАНДА ТЕЗ ҮЛКЕЙЕДІ.

БІР ЖАСҚА ДЕІНГІ БАЛАНЫҢ КЕУДЕ ДАМУЫН КЕЛЕСІ ФОРМУЛА

БОЙЫНША БЕЛГІЛЕНЕДІ: АЛТЫ АЙЛЫҚ БАЛАНЫҢ КЕУДЕ

АЙНАЛЫМЫ 45 СМ, ӘР 6-ҒА ДЕЙІН ЖЕТІСПЕЙТІН АЙҒА 45 СМ-ДЕН 2

СМ АЛЫП ТАСТАУ, 6-ДАН КЕЙІНГІ АЙЛАРҒА 0,5 СМ ӘР АЙҒА ҚОСУ

КЕРЕК. ЕКІ ЖАСТАН ОН ЖАСҚА ДЕЙІН: 63 СМ – 1,5 СМ∙ (П-10), П БАЛАНЫҢ ЖАСЫ. ОН ЖАСТАН КЕЙІНГІ БАЛАЛАР ҮШІН БАСҚА

ФОРМУЛА ҚОЛДАНЫЛАДЫ: 63 СМ 3 СМ∙ (П-10), П– ОННАН АСҚАН

БАЛАНЫҢ ЖАСЫ, 3 СМ – ОН ЖАСТАН АСҚАН БАЛА КЕУДЕ

АЙНАЛЫМЫНЫҢ ОРТАША ҚОСЫЛУЫ, 63 СМ – ОН ЖАСАР БАЛАНЫҢ

КЕУДЕ АЙНАЛЫМЫ.

• БАЛАНЫҢ КЕУДЕ АЙНАЛЫМЫН ӨЛШЕУ ҮШІН СМ ТАСПАНЫ АРТҚЫ

ЖАҒЫНДА – ЖАУЫРЫННЫҢ ТӨМЕНГІ БҰРЫШТАРЫНА, АЛДЫНДА –

СҮТ БЕЗІ ҮСТІНЕ.

• ЖАҢА ТУҒАН БАЛАНЫҢ БОЙЫ 46-56 СМ АРАСЫНДА БОЛАДЫ:

ОРТАША АЛҒАНДА ЕР БАЛАЛАРДЫҢ БОЙЫ 50,7 СМ, ҚЫЗ

БАЛАЛАРДЫҢ БОЙЫ 50,2 СМ. БІРІНШІ КҮНДЕРІ БАЛАНЫҢ

БОЙЫ ШАМАЛЫ ҚЫСҚАРАДЫ, СЕБЕБІ — БАСЫНДАҒЫ

ТУЫЛУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ПАЙДА БОЛҒАН ІСІК ЫДЫРАЙДЫ.

БІР ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛА ДЕНЕСІНІҢ БОЙЫ КЕЛЕСІ

ФОРМУЛА БОЙЫНША САНАЛАДЫ: БІРІНШІ ӨМІР

ТОҚСАНЫНДА — АЙ САЙЫН 3 СМ, НЕМЕСЕ 9 СМ ТОҚСАНЫНА,

ЕКІНШІ ӨМІР ТОҚСАНЫНДА — 2,5 СМ АЙ САЙЫН НЕМЕСЕ 7,5

СМ ТОҚСАНЫНА, ІІІ ӨМІР ТОҚСАНЫНДА — 1,5-2,0 СМ НЕМЕСЕ

4,5-6,0 СМ, IV ӨМІР — 1 СМ НЕМЕСЕ ТОҚСАНЫНА 3 СМ.

ЖЫЛЫНА БАЛАНЫҢ БОЙЫ ЖИЫРМА БЕС САНТИМЕТРГЕ

ӨСЕДІ. БІР ЖАСАР БАЛАНЫҢ БОЙЫ 75 СМ. ҚАЗІРГІ КЕЗДЕ

БАЛАНЫҢ БОЙЫ 4 ЖАСЫНДА ЕКІ ЕСЕ ӨСЕДІ, АЛ 12

ЖАСЫНДА 3 ЕСЕ ӨСЕДІ. ЕКІНШІ ЖАСЫНДА БАЛА БОЙЫ 12-13

СМ-ГЕ ӨСЕДІ, АЛ ҮШ ЖАСҚА ТАМАН БАЛА ЖЕТІ-СЕГІЗ СМ

ҚОСАДЫ.

• БАЛАНЫҢ ДЕНЕ САЛМАҒЫН ӘДЕЙІЛЕНГЕН 25 КГ ЖҮКТЕМЕЛІКТІ БАЛА ТАРАЗЫСЫНДА

ӨЛШЕЙДІ. ӘУЕЛІ ТАРАЗЫҒА САЛЫНҒАН ЖӨРГЕКТІ ӨЛШЕП АЛАДЫ, КҮЙЕНТІНІ ЖАБАДЫ,

СОНАН СОҢ ӨЛШЕНГЕН ЖӨРГЕК ҮСТІНЕ ШЕШІНДІРІП БАЛАНЫ САЛАДЫ. БАЛАНЫҢ БАСЫ

ЖӘНЕ ИЫҚТАРЫ ТАРАЗЫНЫҢ КЕҢ ЖАҒЫНА, АЯҚТАРЫ ТАР ЖАҚҚА ҚАРАТЫЛАДЫ.

САЛМАҒЫН ӨЛШЕЙТІН АДАМ КҮЙЕНТІНІҢ ТАП АЛДЫНА ТҰРАДЫ, ОҢ ҚОЛМЕН ГІРЛЕРДІ

ЫҒЫСТЫРАДЫ, СОЛ ҚОЛМЕН БАЛАНЫ ҚҰЛАУДАН САҚТАЙДЫ. САЛМАҚТЫН КӨРСЕТКІШІН

ЖАЗЫП АЛҒАННАН КЕЙІН ГІРЛЕРДІ «НӨЛГЕ» ҚОЯДЫ, КҮЙЕНТІНІ ЖАУЫП, БАЛАНЫ

ТАРАЗЫДАН АЛАДЫ.

• НӘРЕСТЕНІҢ ДЕНЕ САЛМАҒЫ ЕР БАЛАЛАРДА — 3500 Г, ҚЫЗ БАЛАЛАРДА 3350 Г. САЛМАҒЫ

2500,0-ГРАММНАН КЕМ БАЛАЛАР ШАЛА ТУҒАН, АЛ САЛМАҒЫ 4000 ГРАММНАН АССА — ІРІ

БАЛАЛАР БОЛЫП САНАЛАДЫ.

• ТУҒАННАН КЕЙІН БАЛА САЛМАҒЫ ШАМАЛЫ АЗАЯДЫ

(САЛМАҚТЫН ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ КЕМУІ), ҚАЛЫПТА ОЛ 5-8%

ДЕЙІН ЖЕТУІ МҮМКІН. САЛМАҚТЫҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ

КЕМУІ НӘРЕСТЕНІҢ ҚОРШАҒАН ОРТАҒА БЕЙІМДЕЛУІНЕ

БАЙЛАНЫСТЫ. ТУҒАННАН КЕЙІН СҰЙЫҚТЫҚ БАЛА

АҒЗАСЫНАН ТЕРІ АРҚЫЛЫ ЖӘНЕ ТЫНЫС АЛУҒА

БАЙЛАНЫСТЫ ЖОЙЫЛАДЫ. ОСЫМЕН ҚАТАР КІНДІК

ҚАЛДЫҒЫ КЕБЕДІ, МЕКОНИЙ МЕН ЗӘР БӨЛІНЕ БАСТАЙДЫ

ЖӘНЕ БІРІНШІ ЕКІ КҮНДЕР АРАСЫНДА БАЛАНЫҢ ЕМЕТІН СҮТ

МӨЛШЕРІ ӨТЕ АЗ БОЛАДЫ. 8% АСТАМ САЛМАҚТЫҢ КЕМУІ ПАТОЛОГИЯ БОЛЫП САНАЛАДЫ.

• БІР ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛА САЛМАҒЫ КЕЛЕСІ ФОРМУЛА БОЙЫНША АНЫҚТАЛАДЫ:

(П 600 800 800 750 700 …350) ГРАММ, БҰЛ ФОРМУЛАДА П-БАЛАНЫҢ ТУҒАНДАҒЫ

САЛМАҒЫ.

• БІР ЖАСАР БАЛАНЫҢ ДЕНЕ САЛМАҒЫ 10-10,5 КГ БОЛАДЫ.

• 2-11 ЖАСАР БАЛАНЫҢ САЛМАҒЫН КЕЛЕСІ ФОРМУЛА БОЙЫНША АНЫҚТАЙДЫ: (10,5 2П),

ОСЫ ФОРМУЛА БОЙЫНША П — БАЛАНЫҢ ЖАСЫ, 10,5 — БІР ЖАСАР БАЛАНЫҢ САЛМАҒЫ.

• 12-ЖАСАР ЖӘНЕ ОДАН ДА ШАҒЫ ЖОҒАРЫ БАЛАЛАРДЫҢ ДЕНЕ САЛМАҒЫ: (П∙5 – 20) КГ, П 12-ЖАСТАН АСҚАН БАЛАНЫҢ ШАҒЫ. ДӘЛ МӘЛІМЕТТЕРДІ ЦЕНТИЛЬДЕР АРҚЫЛЫ БІЛУГЕ

БОЛАДЫ.

Апгар шкаласы -адам баласы дүниеге келген алғашқы

минуттарында(бірінші тест бірінші минутта екінші тест бесінші минутта)

өтетін тест.

Нәрестенің функционалдық жағдайын бағалау бастапқы 1953 жылы

ұсынылған Вирджиния Апгар шкаласы бойынша (АҚШ) шкаласы

бойынша өткізіледі. Ресейде екі рет Апгар шкаласы бойынша баға:

туғаннан кейін 1 және 5 минут, қарамастан гестациялық жасына және

туу салмағы барлық сәбилер. Vital белгілері: 0 бағалау ЖЖЖ, тыныс алу,

бұлшық ет тонусы, рефлекс жауап қызметі мен терінің түсі, 1, 2 балл.

Салауатты жаңа туған 8-10 ұпай рейтингіне ие. Ауқымдағы болжау мәні

толық мерзімді сәбилер тобында болып табылады. Апгар шкаласы

бойынша Балл тізімделген клиникалық белгілері, ең алдымен, өтеу

дәрежесіне көптеген факторларға, метаболикалық өзгерістер мен

асфиксия ауырлығына байланысты.

Апгар шкаласы бойынша балы

Балл дем Қол және аяқ

Клиникалық белгілері

бағалау

ЖСЖ

Жоқ

кемінде 100 1мин.

100-ден астам 1 минут.

Тынысы

Жоқ

Bradipnoe, айқайы

әлсіреген, ретсіз

орташа, қатты айқайлап

Muscle (бұлшықет)

тонус

Жоқ

Томендеген,жиналмалы

Белсенді қозғалыс

аяғы мен қолын

рефлекстік

қозғыштығы

Жоқ

Реакциясы баяу

(гримаса)

Реакциясы түшкіру,

жөтел, катты дауыс

ретінде

Тері жамылғысының

түсті

Жалпы бозару немесе

цианоз

Қызғылт тері, цианоз

акроцианоз

Қызғылт бүкіл терісі

• КЕШЕНДІК БАҒАЛАУ НЕГІЗІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ДЕНСАУЛЫҚ ТОПТАРЫ БЕЛГІЛЕНЕДІ.

• Б І Р І Н Ш І ДЕНСАУЛЫҚ ТОБЫНА ДЕНІ САУ, ФИЗИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫ

ЖАСЫНА СӘЙКЕС, СОЗЫЛМАЛЫ НЕ ТУА БІТКЕН АҚАУЛАРЫ ЖОҚ БАЛАЛАР ЖАТАДЫ.

• Е К І Н Ш І ДЕНСАУЛЫҚ ТОБЫНА ДЕНІ САУ, ГЕНЕАЛОГИЯЛЫҚ, БИОЛОГИЯЛЫҚ,

ӘЛЕУМЕТТІК, МОРФОЛОГИЯЛЫҚ АНАМНЕЗІНІҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ БАР БАЛАЛАР ЖАТАДЫ,

ОЛАРДА СОЗЫЛМАЛЫ ПАТОЛОГИЯЛАР ПАЙДА БОЛУ МҮМКІНШІЛІГІ ӨТЕ ЖОҒАРЫ.

ЕКІНШІ ТОП ЕКІГЕ БӨЛІНЕДІ: ІІ-А ЖӘНЕ ІІ-Б ТОПШАЛАРЫНА. ІІ-А ТОПШАҒА ДЕНІ САУ,

СОЗЫЛМАЛЫ ПАТОЛОГИЯЛАР ПАЙДА БОЛУ МҮМКІНШІЛІГІ ӨТЕ ШАМАЛЫ БАЛАЛАР

ЖАТАДЫ. ОСЫ ІІ-А ДЕНСАУЛЫҚ ТОПШАНЫҢ ҚАУІП-ҚАТЕРЛІ ЖАҒДАЙЛАРЫ:

— ТУАР АЛДЫНДАҒЫ КЕЗЕҢДЕ – АНАСЫНЫҢ ӘР ТҮРЛІ АУРУЛАРЫ, КӘСІПТІК ЗИЯНДЫЛЫҒЫ, : АТААНАСЫНЫҢ МАСКҮНЕМДІГІ, БАЛА ТУАР АЛДЫНДАҒЫ АНАСЫНЫҢ ШАҒЫ (ОН СЕГІЗДЕН ЖАС НЕ ОТЫЗ

ЖАСТАН АСҚАН ӘЙЕЛДЕР), ҚАНСЫРАУЛАР, АЯҒЫ АУЫР ӘЙЕЛДІҢ ҚАН ҚЫСЫМЫНЫҢ ЖОҒАРЛАУЫ НЕМЕСЕ

ТӨМЕНДЕУІ,

— БОСАНУ КЕЗЕҢДЕ — ШАПШАҢ БОСАНУ, ҰЗАҚ СУСЫЗ КЕЗЕҢ, БАЛА ЖОЛДАСЫНЫҢ ЖӘНЕ КІНДІКТІҢ

ПАТОЛОГИЯСЫ, ТУУ КЕЗДЕГІ ҚАНСЫРАУ, ҰРЫҚТЫҢ ДҰРЫС ЕМЕС ЖАҒДАЙЫ

— АУЫРЛАНДЫРАТЫН ГЕНЕАЛОГИЯЛЫҚ АНАМНЕЗ — ӘР ТҮРЛІ ТҰҚЫМ ҚУАЛАУ АУРУЛАР, Т.Б.

— ІІ-А ТОПҚА ЖАТАТЫН БАЛАЛАР ӨЗ ДЕНСАУЛЫҒЫ БОЙЫНША БІРІНШІ ТОПТЫҢ БАЛАЛАРЫНА ЖАҚЫН.

— ІІ-Б ТОПШАҒА ДЕНІ САУ БАЛАЛАР ЖАТАДЫ, ТЕК ҰРЫҚТЫҚ ЖӘНЕ ЖАҢА ТУҒАНДЫҚ КЕЗДЕРДЕ ҚАУІПҚАТЕРЛІККЕ БАЙЛАНЫСТЫ КЕЙБІР ЖАҒДАЙЛАР КЕЗДЕСЕДІ, ОЛАР БОЛАШАҚТА БАЛАНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА

ӘСЕР ЕТЕДІ. БҰЛ ҮЛКЕН ЕҢБЕКТІҢ ТУҒАНДАҒЫ КІШКЕНТАЙ КӨЛЕМІ, ШАЛА ТУҒАНДЫҚ, БОСАНУДЫҢ МЕРЗІМІ

УАҚЫТЫНАН АСЫП КЕТКЕНДІК, «ІРІ» БАЛАЛАР, НӘРЕСТЕНІҢ ГЕМОЛИЗДЫҚ АУРУЫ, ГИПОТРОФИЯНЫҢ І

ДӘРЕЖЕСІ, ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫ ҚАЛЫП ҚОЙҒАН БАЛАЛАР, ТУБВИРАЖДЫ БАЛАЛАР, ҚАН ҚЫСЫМЫ ТЕЗ

ЖОҒАРЫЛУҒА НЕ ТӨМЕНДЕУГЕ ЖӘНЕ ПУЛЬС ЖИІЛІГІ ӨЗГЕРУГЕ ЖАҚЫН БАЛАЛАР, АС ҚОРЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ

БҰЗЫЛЫСТАРЫ БАР БАЛАЛАР, ЖҮРЕК-ҚАН ТАМЫР ЖҮЙЕСІНІҢ ФУНКЦИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСТЕРІ БАР

БАЛАЛАР,БІРІНШІ-ЕКІНШІ ДӘРЕЖЕЛІ ТІС ЖЕГІСІ БАР БАЛАЛАР ЖӘНЕ Т.Б. ЖАҒДАЙЛАР.

• — Ү Ш І Н Ш І ТОПҚА КОМПЕНСАЦИЯ ЖАҒДАЙДАҒЫ СОЗЫЛМАЛЫ АУРУЫ БАР

НЕМЕСЕ ТУМАСТАН БІТКЕН АУРУЛАРЫ БАР НАУҚАСТАР ЖАТАДЫ. БҰЛ

БАЛАЛАРДА НЕГІЗГІ АУРУДЫҢ ШИЕЛЕНІСУІ СИРЕК ЖӘНЕ ЖЕҢІЛ ТҮРЛЕРДЕ

ӨТЕДІ ДЕ БАЛАНЫҢ ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЫ МЕН КӨҢІЛ КҮЙІ ӨТЕ ӨЗГЕРЕ

ҚОЙМАЙДЫ. ОСЫ ТОПҚА ЖАТАТЫН БАЛАЛАР ЖЫЛЫНА СЕГІЗ ЖӘНЕ СЕГІЗ

РЕТТЕН ЖИІ ӘР ТҮРЛІ ИНТЕРКУРРЕНТТІК АУРУЛАРМЕН АУЫРАДЫ, БАСҚАША

АЙТҚАНДА ОЛАР АЙ САЙЫН ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ТҮРДЕ ЖЕДЕЛ АУРУДЫҢ НЕМЕСЕ

СОЗЫҢҚЫ РЕКОНВАЛЕСЦЕНЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙДА БОЛА БЕРЕДІ.

• — Т Ө Р Т І Н Ш І ТОПҚА СУБКОМПЕНСАЦИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙДАҒЫ СОЗЫЛМАЛЫ

АУРУЛАРЫ, ТУМАСТАН БІТКЕН АҚАУЛАРЫ БАР, ЖИІ АУЫРАТЫН ЖӘНЕ

ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУЫНАН ҚАЛАТЫН БАЛАЛАР ЖАТАДЫ. ОЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ

ЖАҒДАЙЫ МЕН КӨҢІЛ КҮІ НАШАРЛАЙДЫ, БАРЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ЖӘНЕ

МҮШЕЛЕРІНІҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ БЕЛГІЛЕНЕДІ.

• — Б Е С І Н Ш І ТОПҚА ДЕКОМПЕНСАЦИЯ ЖАҒДАЙДАҒЫ ӨТІП ЖАТҚАН

АУЫР СОЗЫЛМАЛЫ АУРУЛАРЫ БАР, АУЫР ТҮРЛІ ТУМАСТАН БІТКЕН ДАМУ

АҚАУЛАРЫ БАР БАЛАЛАР ЖАТАДЫ. ОСЫ ТОПҚА ЖАТАТЫН БАЛАЛАРДА

МОРФОЛОГИЯЛЫҚ, ФУНКЦИОНАЛЬДЫҚ ӨЗГЕРІСТЕР ТЕК АУЫРАТЫН

МҮШЕ ЕМЕС, БАСҚА МҮШЕЛЕРДЕ ЖӘНЕ ЖҮЙЕЛЕРДЕ КЕЗДЕСЕДІ. ОСЫ

ТОПТЫН БАЛАЛАРЫ МҮГЕДЕКТІККЕ ҰЩЫРАЙДЫ.

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті

ИНТЕРННІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: Ерте жастағы балалардың жүйке жүйесінің анатомиялықфизиологиялық ерекшеліктері. Ерте жастағы балалардың неврологиялық

қарауының ерекшеліктері

Орындаған: Жетегенова А.Н

Тексерген: Аяганов Д.Н.

Ақтөбе 2021 жыл

. Бала бүйрегінің қызмет ерекшелігі.

БАЛА БҮЙРЕГІНІҢ ҚЫЗМЕТ ЕРЕКШЕЛІГІ.

• НӘРЕСТЕНІҢ АЛҒАШҚЫ 3-4 КҮНІНДЕ НЕСЕП ӨТЕ АЗ ШЫҒАДЫ, АЛ БІР АПТАДАН

КЕЙІН НЕСЕП КӨБЕЙЕДІ. 6 АЙДА БАЛАНЫҢ НЕСЕБІНІҢ МӨЛШЕРІ ЕКІ ЕСЕ

АРТАДЫ. 9 АЙДА НЕСЕПТІҢ ҚҰРАМЫ ТҰРАҚТАЛА БАСТАЙДЫ. МЫСАЛЫ,

НЕСЕПТІҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ ХЛОРДЫҢ МӨЛШЕРІ ЕРЕСЕК АДАМДАРДАҒЫДАЙ

БОЛАДЫ, БІРАҚ МОЧЕВИНА МӨЛШЕРІ АЗДАУ, ӨЙТКЕНІ БҰЛ КЕЗДЕ БАЛАНЫҢ

НЕГІЗГІ ТАМАҒЫ ӘЛІ ДЕ БОЛСА, СҮТ БОЛАДЫ ДА, БАСҚА ЖАНУАР ТЕКТІ

ТАМАҚТАРДЫҢ МӨЛШЕРІ АЗ БОЛАДЫ.

• 1 ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАР БҮЙРЕГІНІҢ ГЛОМЕРУЛАЛЫҚ СҮЗІЛУ ДЕҢГЕЙІ ӨТЕ БАЯУ

ЖҮРЕДІ, КЕРІ СҮЗІЛУ МЕН НЕФРОН ТҮТІКШЕЛЕРІНДЕ ЗАТТАРДЫҢ

КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ АРТУЫ, ЯҒНИ ҚОЮЛАНУЫ ЖЕТКІЛІКСІЗ. НЕСЕПТІҢ

МӨЛШЕРІ 700 МЛ ҒАНА БОЛАДЫ. 4-5 ЖАСТА ОНЫҢ МӨЛШЕРІ 1000 МЛ-ГЕ ДЕЙІН

КӨБЕЙЕДІ, АЛ 10 ЖАСТА ТӘУЛІГІНЕ 1500 МЛ НЕСЕП СЫРТҚА ШЫҒАДЫ.

. Перифериялық нервтер

• Перифериялық нервтер орталық нервтерге

қарағанда миелинизация сатысынан кеш

өтеді. Орталық нервтер миелинизациясы 3

айдан басталып 15 айға дейін аяқталатын

болса, перифериялық нервтерде ол 3 кейде

5 жасқа дейін жалғасады.

. Вегетативті жүйке жүйесі

3-4жас

• Симпатикотония

басым

Жаңа туылған

нәресте

• Ваготония басым

• Екі жүйе

теңеседі

5-12жас

. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

ЖҰМАБАЕВ Ү.Ж., ІШКІ АҒЗАЛАР МЕН ЭНДОКРИН БЕЗДЕРІНІҢ

ФУНКЦИОНАЛДЫ АНАТОМИЯСЫ, АЛМАТЫ «БІЛІМ», 2021 ЖЫЛ;

. Жүйке-психикалық дамуын бағалау

Жүйке-психикалық дамуын бағалау

критерийлері:

-моторика;

-статика;

-шартты рефлекторлық қызмет (1- сигналдық

жүйе)

-сөйлеу (2- сигналдық жүйе)

-жоғарғы жүйке қызметі

. Моторика

• Жаңа туылған сау нәрестеге тыныштық

күйде

физиологиялық бұлшық еттік

гипертонус және оның фонында бүгілген

поза тән. Бұлшық еттік гипертонус барлық

қалыпта: ішімен жатқанда, арқасымен

жатқанда, бүйір қалыпта және тік қалпында

симметриялы.

Кейін сау балада моторика көрсеткіштері келесі ретпен жүзеге

асады:

Әуелі бала ашық түсті заттарға көзін тіккенде көз бұлшық

еттерінің үйлесімді қызметі пайда болады (2-3 апта)

Ойыншыққа басын бұру мойын бұлшық еттерінің

дамығанын көрсетеді

Қолдың мануалды қызметі 4 айда пайда болады- бала

қолдарын көздеріне жақындатып қарайды. Іс- әрекеттері

мақстты бола бастайды: бала қолымен ойыншықты

ұстайды

4-5 айда арқа бұлшық еттерінің координациясы дамиды, ол

шалқасынан жатқан қалыптан ішіне ауысуымен көрініс

береді

1 жас шамасында бала өздігінен жүруді бастағанда барлық

бұлшық еттердің мақсатты қызметі пайда болады.

. Статика

• Статика- тұлға бөліктерін қажетті қалыпта бекітіп ұстау.

Екінші белгібала

отырады (67ай) сонымен

Статиканың

қатар

алғашқы белгісі- еңбектеп

басын ұстау 2-3

бастайды

айда пайда

болады.

Үшінші белгібала тұрады

(9-10 ай)

Төртінші

белгі- бала

жүреді (1

жас)

Шартты рефлекторлық қызмет белгілеріне

есту және көру қызметтері де жатады. Екінші

айда невролог тексереді:

• Естуін бағалау үшін дәрігер баладан 30-40см

қашықтықта алақанын шапалақтайды-бұл

кезде сау бала қабағын қозғалту керек.

• Көруді анықтау үшін дәрігер нәрестенің жатқан

қалпында көзінен 30 см биіктікте ашық түсті

затты өткізеді- көру қабілеті дамыған бала сол

заттың бағытымен көзін қозғалтады.

. Сөйлеуі

• 1 жасқа қарай сенсорлық сөйлеу дамиды: бала

жекелеген сөздерді түсінеді. Оны баланың

басын бұруы, қолын созуы т.б. арқылы

анықтайды.

• Баланың сөйлеуі 4-6 аптада басталады (гу-у-у,

э-э-э т.б. дыбыстар шығару)

• 6 айда бала жеке буындарды айта бастайды

(ма-ма-ма, па-па-па)

• 1 жаста бала өзі мғынасын түсінетін 10-12 сөз

біледі.

. қорытынды

ҚОРЫТЫНДЫ

Студенттерге ерте неонаталдық бейімделу ағымдағы кезеңде физиологиялық

сипаттамаларын үйрету және өмірінің алғашқы минут денсаулығын құруға

бағытталған заманауи перинатальдық технологияларды танысуға.

Студент білуі керек : Туған нәрестелердің функционалдық жағдайын бастапқы баға,

бастапқы дәретханаларды, байыту сымы мен жаңа туған физикалық дамуы және

морфо-функционалдық пісіп, тыныс алу, әсіресе физиологиялық бейімделу, жүрекқан тамырлары және ас қорыту антропометриялық параметрлерін жүргізу жүйелер,

баланың перзентханадан әсіресе қалып, жаңа туған нәрестелерге, өтпелі hypogalactia

айрықша емшек сүтімен және алдын алу, parafiziologicheskie мемлекет, туберкулездің

алдын алу денсаулығына қамқорлық және ерте разряд.

студент мүмкіндігі болуы тиіс : физиологиялық тапсыру кезінде жеткізу бөлмеде

негізгі қызметі туған жүргізу, салауатты толық мерзімді нәрестелердің клиникалық

және функционалдық параметрлерін анықтау

. Шартты рефлекторлық қызмет

• Шартты рефлекторлық қызмет- нәрестенің

қоршаған ортаның тітіргенгіштеріне адекватты

реакциясы. Жаңа туған нәрестедегі негізгі

рефлексі

тағамдық

доминанта

болып

табылады. Қарны ашқанда жылап бастайды,

алғшқы айдың соңына қарай еміп болғаннан

кейін үзіліс жасап, анасының бетіне қарап,

емшегін сипалайды. Екінші айда жымию,

үшінші айда анасын көргенде аяқ-қолдарының

қимылдай бастауы пайда болады.

Жоспар:

ЖОСПАР:

КІРІСПЕ.

II.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ.

БАЛАДАҒЫ ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫС ЕРЕКШЕЛІГІ;

b) БАЛА БҮЙРЕГІНІҢ ҚЫЗМЕТ ЕРЕКШЕЛІГІ.

III. ҚОРЫТЫНДЫ.

IV. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.

Жоспары

Кіріспе

Негізгі бөлім

Жүйке жүйесінің даму мерзімдері

Бас миы

Жұлын

Перифериялық нервтер

ВНЖ

2. Жүйке-психикалық дамуды бағалау

• Қорытынды

• Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

• Жаңа туылған баланың жүйке жүйесі басқа жүйелермен

салыстырмалы түрде аз дифференцияланған болады.

Соған қарамастан, нәрестенің жүйке жүйесіне артылған

күш едәуір көбірек болады. Себебі жүйке жүйесі

нәрестенің қоршаған ортаға бейімделуін қамтамасыз етеді

және ішкі мүшелердің өмірлік маңызды функцияларын

басқарып, олардың бірлесіп қызмет атқаруын бақылайды.

. Пайдаланған әдебиеттер:

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

• РУКОВОДСТВО ПО АМБУЛАТОРНО – ПОЛИКЛИНИЧЕСКОЙ ПОМОЩИ В

АКУШЕРСТВЕ И ГИНЕКОЛОГИИ. КУЛАКОВ В.И., РАДЗИНСКИЙ В.Е., ПРИЛЕПСКАЯ

В.Е. «ГЭОТАР-МЕДИА», 2007 Г.

• ШАБАЛОВА А. « ПЕДИЯТРИЯ» 2008 Ж, 134-139 СТР.

• ХАМЗИН С. Х., ХАБИЖАНОВ Б. Х. «БАЛАЛАР АУРУЛАРЫ» 2009 Ж., 375-381 СТР.

. Пайдаланылғн әдебиеттер

Детская неврология Петрухин А.С. 2009 ж

Руководство по детской неврологии Гузева В.И. 2009 ж

Детская неврология Бадалян Л.О.

Ғаламтор желісі

. Назарларыңызға рахмет!

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА

РАХМЕТ!

Кіріспе.

КІРІСПЕ.

• СЫРТҚА ШЫҒАРУ МҮШЕЛЕРІНІҢ ІШІНДЕ

БҮЙРЕК ЕРЕКШЕ ОРЫН АЛАДЫ. АДАМНЫҢ

БҮЙРЕГІ

ЖҰП

МҮШЕ.

БЕЛ

ОМЫРТҚАЛАРЫНЫҢ

ЕКІ

БҮЙІРІНДЕ,

ҚАБЫРҒАЛАРДАН ТӨМЕН ОРНАЛАСҚАН. ОҢ

БҮЙРЕКТІҢ

ОРНАЛАСУЫ

СОЛ

ЖАҚ

БҮЙРЕКТЕН СӘЛ ЖОҒАРЫРАҚ. ЕКЕУІНІҢ

ҚҰРЫЛЫСЫ БІРДЕЙ.

Бүйректің ерекшелігі

БҮЙРЕКТІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

• НӘРЕСТЕЛЕРДЕ БҮЙРЕКТЕРІНІҢ СЫРТҚЫ ПІШІНІ ДӨҢГЕЛЕК, БЕТТЕРІ БҰДЫРЛЫ БОЛЫП

КЕЛЕДІ. ҚЫРТЫСТЫ БӨЛІГІ НАШАР ДАМЫҒАН.

• НӘРЕСТЕНІҢ БҮЙРЕГІНІҢ МАССАСЫ 11-12 Г, 1 ЖАСТА — 36-37 Г, 5 ЖАСТА — 55-56 Г.

• БҮЙРЕК ҰЛПАЛАРЫНЫҢ ӨСУ ҚАРҚЫНЫ АЛҒАШҚЫ 3 ЖЫЛ ІШІНДЕ, ЖЫНЫСТЫҚ ЖЕТІЛУ

КЕЗЕҢІНДЕ ЖӘНЕ 20-30 ЖАС АРАЛЫҒЫНДА ЖОҒАРЫ БОЛЫП, ӨСІП ЖЕТІЛЕДІ.

• НӘРЕСТЕНІҢ БҮЙРЕГІНІҢ СЫРТҚЫ БЕТІ БӨЛІКТЕНІП ТҰРАДЫ. ОЛ БӨЛІКТЕР 2 ЖАСҚА ҚАРАЙ

ТЕГІСТЕЛЕ БАСТАЙДЫ ДА, 5 ЖАСТА ЖОЙЫЛЫП, ТҮГЕЛ ТЕГІС БОЛАДЫ. БҮЙРЕКТІҢ ҚЫРТЫС

ҚАБАТЫНЫҢ ҚАЛЫНДЫҒЫ НӘРЕСТЕЛЕРДЕ 2 ММ, АЛ ОНЫҢ ІШКІ МИ ҚАБАТЫ 8 ММ

БОЛАДЫ.

• БҮЙРЕКТІҢ ӨСУІ 5 ЖАСҚА ДЕЙІН ӨССЕ, ҚАРҚЫНДЫ ТҮРДЕ ДАМУЫ 16-19 ЖАС

АРАЛЫҒЫНДА БАЙҚАЛАДЫ.

• БҮЙРЕКТІҢ ТОПОГРАФИЯЛЫҚ ОРНАЛАСУЫ: НӘРЕСТЕЛЕРДЕ БҮЙРЕКТІҢ

ПРОКСИМАЛДІ ҰШЫ XII КЕУДЕ ОМЫРТҚА ДЕНЕСІНІҢ ЖОҒАРҒЫ ЖИЕГІНІҢ

ТҰСЫНДА ОРНАЛАССА, 1 ЖАСТА БҰЛ КӨРСЕТКІШ ТӨМЕНІРЕК XII КЕУДЕ

ОМЫРТҚА ДЕНЕСІНІҢ ЖОҒАРҒЫ ЖИЕГІНЕН ТӨМЕН ОРНАЛАСАДЫ.

• 5-7 ЖАСТА БҮЙРЕКТІҢ ОРНАЛАСУЫ ЕРЕСЕК АДАМДАРДАҒЫДАЙ.

Негізгі бөлім

• Жүйке

жүйесінің

қалыптасуы ерте жүредіжатырішілік

дамудың

алғашқы аптасында. 5-6

аптада бас миы мен жұлын

пайда

болады.

Нерв

клеткаларының неғұрлым

қарқынды бөлінуі 10-18

аптаға сәйкес келеді, бұл

кезең

орталық

жүйке

жүйесі

қалыптасуын

айқындайтын кезең болып

табылады.

көлемі

• ересектерге қарағанда үлкен: ол сәбидің жалпы дене салмағының

1/8 бөлігін (400гр) құрайды, ал ересектерде бұл көрсеткіш 1/40.

• терең болмағанымен анық көрінеді. Кіші қатпарлар мен жүлгелер

(үшіншілік) аз қалыптасқан, бірақ олар өмірінің алғашқы

Қатпарла

жылында түзіледі.

р мен

жүлгелер

Сұр зат

• Мидың сұр затының клеткалары, өткізгіш жүйелер

(пирамидалық жол, т.б.) толықтай қалыптаспаған, дендриттері

қысқа, аз тармақталған. Қатпарлар мен жүлгелер неғұрлым

дамыған сайын (саны артып, пішіні мен топографиясы өзгереді)

мидың миело- және цитоархитектоникасы да қалыптасады. Бұл

процестер алғашқы 6 жыл ішінде қарқынды жүреді.

Үлкен ми

жарты

шарлары

Сопақша ми

• Үлкен ми жарты шарларының нерв

клеткалар саны туылғаннан кейін

көбеймей, тек олардың

дифферинцировкасы мен көлемінің

ұлғаюы болады.

• клеткаларының пісіп жетілуі тек 7 жасқа

жақын аяқталады. Сопақша ми көлденең

орналасқан

Баланың ми тініне айқын васкуляризация тән. Сонымен

бірге ми тінінен қанның кері ағымы төмен. Сол себептен

онда токсикалық заттар жиі жинақталады. Жүйке жүйесінің

оттегіге қажеттілігі басқа соматикалық клеткалардан 22 есе

артық. Сондықтан, көптеген зақымдануларда ол оттегі

жетіспеушілігіне

өте

сезімтал

болып,

гипоксиялық

энцефалопатия дамиды. Ми тіні нәруыздық заттарға бай

болғандықтан, бас миының ісінуі жиі дамиды (1г нәруыз

17г суды ұстап тұрады). Есейген сайын белоктың мөлшері

46%-дан 27 %-ға төмендейді. 1,5 жаста ми тініндегі су

көлемі азайып, ересектердікімен теңеседі.

Несепағар.

НЕСЕПАҒАР.

• НӘРЕСТЕЛЕРДЕ НЕСЕПАҒАР ТҮЗУ, ТІК БАҒЫТТА ЕМЕС, ИРЕЛЕҢ ТҮРІНДЕ

ОРНАЛАСАДЫ.

• НЕСЕПАҒАРДЫҢ ШЫРЫШТЫ ЖӘНЕ ШЫРЫШАСТЫ ҚАБАТЫ 1 ЖАСҚА ДЕЙІН

ҚАТПАРЛАРДЫ ҚҰРАСА, БІР ЖАСТАН КЕЙІН БОЙЛАЙ ОРНАЛАСҚАН ҚАТПАРЛАР

ЖАЗЫЛЫП, ШЫРЫШТЫ ҚАБЫҚШАСЫ БІРКЕЛКІ ОРНАЛАСАДЫ.

• НЕСЕПАҒАРДЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫ ЖАЛПЫ ДЕНЕ БІТІМІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ ҚАЛЫПТЫ

НОРМОСТЕНИК БАЛАЛАРДА ОРТАША ҰЗЫНДЫҒЫ 25-28 СМ.

• ЕКІ ЖАҚТЫҚ БҮЙРЕКТІҢ БІР ДЕҢГЕЙДЕ ОРНАЛАСПАУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ, ОҢ

ЖАҚТЫҚ НЕСЕПАҒАР СОЛ ЖАҚТЫҚ БӨЛІГІНЕ ҚАРАҒАНДА 1-2 СМ ҚЫСҚАЛАУ,

ӨТУ ЖОЛЫНЫҢ ДИАМЕТРІ 0,5 СМ-ДЕЙ.

Қуық

ҚУЫҚ

• НӘРЕСТЕЛЕРДЕ

ОРНАЛАСАДЫ.

ҚУЫҚ

ЕРЕСЕК

АДАМДАРҒА

ҚАРАҒАНДА

ЖОҒАРЫ

• НӘРЕСТЕЛЕРДЕ ҚУЫҚТЫҢ СЫРТҚЫ ПІШІНІ ҰРШЫҚ ТӘРІЗДІ БОЛЫП КЕЛЕДІ,

БҰЛ КЕЗЕІДЕ ҚУЫҚТЫҢ СИЫМДЫЛЫҒЫ 50-80 СМ3 БОЛЫП, ІШ ҚУЫСЫНДА

ЖОҒАРЫ ОРНАЛАСҚАН. ДАМИ КЕЛЕ, ҚУЫҚТЫҢ СЫРТҚЫ ПІШІНІ ОВАЛ ТӘРІЗДІ

КЕЛУІ БАЙҚАЛАДЫ.

• ҚУЫҚТЫҢ ДАМБАС ҚУЫСЫНА ҚАРАЙ ӨТУІ 1ЖАС АРАЛЫҒЫНДА ӨТЕДІ.

ҚАРҚЫНДЫ ТҮРДЕ ДАМЫП КІШІ ЖАМБАС ҚУЫСЫНА ҚАРАЙ 18-20

АРАЛЫҒЫНДА ЖЫЛЖИДЫ.

• ҚУЫҚТЫҢ ОРТАША СИЫМДЫЛЫҒЫ 5 ЖАСТА – 180-200 СМ3 БОЛСА, 12 ЖАСТА –

250 СМ3.

• ҚУЫҚТЫҢ НЕСЕП ШЫҒАТЫН ЖЕРІНДЕ САҚИНА ТӘРІЗДІ БҰЛШЫҚ ЕТТЕРІ КҮШТІ

СФИНКТЕР (ГРЕК. СФИНКТЕР — ҚЫСЫП ҰСТАЙТЫН) БАР. БҰЛ ЕТТЕР ЖИЫРЫЛЫП,

ҚУЫҚТЫ АШТЫРМАЙ, НЕСЕПТІ ҰСТАП ТҰРАДЫ.

• СФИНКТЕРДІҢ АШЫЛУЫ ЕРІКСІЗ РЕФЛЕКТОРЛЫ ТҮРДЕ БОЛАДЫ. НӨРЕСТЕНІҢ

ҚУЫҒЫНЫҢ ІШІНЕ НЕСЕП ЖИНАЛЫП, ОНЫҢ ҚЫСЫМЫ СУ БАҒАНЫМЕН 12-15 СМГЕ

ДЕЙІН

КӨТЕРІЛГЕНДЕ

ҚУЫҚТЫҢ

ҚАБЫРҒАСЫНДАҒЫ

РЕЦЕПТОРЛАР

ТІТІРКЕНЕДІ. ПАЙДА БОЛҒАН ҚОЗУ ИМПУЛЬСТЕРІ ОРТАЛЫҚҚА ТЕПКІШ

НЕРВТЕРМЕН ЖҰЛЫНДАҒЫ ЖӘНЕ МИДАҒЫ ОРТАЛЫҚТАРҒА БАРАДЫ. ОРТАЛЫҚ

ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІНЕН ОРТАЛЫҚТАН ТЕПКІШ НЕРВТЕРІ АРҚЫЛЫ ҚОЗУ ҚУЫҚҚА

КЕЛЕДІ ДЕ, ҚУЫҚТЫҢ ҚАБЫРҒАСЫНДАҒЫ ЕТТЕРІ ЖИЫРЫЛАДЫ, СФИНКТЕР ЕТІ

БОСАЙДЫ, СОДАН СОҢ ҚУЫҚ АШЫЛАДЫ.

• ЕРЕСЕК БАЛАЛАРДА НЕСЕПТІҢ СЫРТҚА ШЫҒУЫ ЕРІКТІ РЕФЛЕКС ТӘРТІБІМЕН

ЖҮРЕДІ. ӨЙТКЕҢІ НЕСЕП ШЫҒАРУ РЕФЛЕКСІНІҢ ОРТАЛЫҒЫ МИ ҚЫРТЫСЫНДА ДА

БАР.

• НӘРЕСТЕНІҢ ҚУЫҚ ЕТІ, ӘСІРЕСЕ ОНЫҢ СФИНКТЕР ЕТІ ЖЕТІЛМЕГЕН,

СОНДЫҚТАН НЕСЕП ЖИІ ЖӘНЕ ЕРІКСІЗ РЕФЛЕКТОРЛЫ ТҮРДЕ ШЫҒАДЫ.

ОЛАРДЫҢ БҮЙРЕК ТҮТІКШЕЛЕРІНІҢ ЭПИТЕЛИЙ КЛЕТКАЛАРЫНЫҢ ЗАТ

ОТКІЗГІШ ҚАСИЕТІ ЖОҒАРЫ БОЛҒАНДЫҚТАН НЕСЕП ҚҰРАМЫНДА ЛАКТОЗА,

АЗДАҒАН (ІЗ МӨЛШЕРІНДЕ) МӨЛШЕРДЕ БЕЛОК, МОЧЕВИНА, ФОСФАТТЫ ЖӘНЕ

ХЛОРЛЫ ҚОСЫНДЫЛАР БОЛАТЫНЫ БАЙҚАЛҒАН. КЕЙІН 1 ЖАСҚА

ЖАҚЫНДАҒАНДА

ЛАКТОЗА

МЕН

БЕЛОК

МҮЛДЕ

БОЛМАЙДЫ,

ҚАЛҒАНДАРЫНЫҢ МӨЛШЕРІ АЗАЯДЫ.

Жұлын

• Жұлын эмбрионалды кезеңде ерте дамуын

бастап, бала дүниеге келгенде барынша

жетіліп туылады. Ол ересектердікіне

қарағанда салыстырмалы түрде ұзын,

ұрықта оның ұзындығы құйымшақ өзегіне

дейін, жаңа туған нәрестелерде 2 бел

омыртқаның төменгі деңгейіне дейін ал

кейін 1 бел омыртқа деңгейіне жетеді.

Баланың жұлыны өсу барысында 8 есе

артады

Жұлын-ми сұйықтығы

• Нәрестедегі жұлын-ми сұйықтығының көлемі 3040 мл, 12 айда- 40-60 мл, кейін ересектермен

бірдей-150мл. Оның қысымы әлсіз. Жұлын-ми

сұйықтығы көбіне өт пигменттерінң болуына

байланысты сарғыш немесе сарғыш-жасыл түске

ие. Бұндай физиологиялық

ксантохромия

билирубинемияның

қарқындылығына

байланысты болады. Бұл жағдай гематоэнцефалдық барьер өткізгіштігінің жоғарылығын

көрсете отырып жаңа туылған балалардағы жиі

оң Панди сынымасының себебін түсіндіреді.