- Длд – 1. реттегішті жмысын крсететін сипаттамалар а статикалы жне динамикалы
- Замануи ақпараттық қоғамдағы медиаорта феномені
- Қазақстан республикасының демографиялық процесін модельдейтін ақпараттық жүйені зерттеу және жасау
- Қаптамадағы бионикалық принциптерді қолдану және биониканың даму тарихы
- Физика | қатты денелер
Длд – 1. реттегішті жмысын крсететін сипаттамалар а статикалы жне динамикалы
Подборка по базе: Өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамалар1.docx, 2 Rijndael және DES алгоритмдерінің негізгі сипаттамаларын салыс, 5 ЖҰМЫСТЫҚ СИПАТТАМАЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР.docx, 5 ЖҰМЫСТЫҚ СИПАТТАМАЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР.docx
1. Реттегіштің жұмысын көрсететін сипаттамалар
А) статикалық және динамикалық
Б) вольтамперлік
В) әсерлік
Г) сызықтық
Д) динамикалық
2. Датчик дегеніміз-өлшеуші және ……. құрылғы
А) түрлендіруші
Б) көрсеткіш
В) релелік
Г) сызықтық
Д) басқарушы
3. Технологиялық процестің өтуін қамтамасыз ететін басқару сигналын өндіруге арналған құрылғы
А) реттегіш
Б) датчик
В) манометр
Г) түрлендіргіш
Д) дроссель
4. Автоматиканың кемшілігі
А) жұмыссыздық
Б) өнімділік артады
С) роботтар көбейеді
Д) сапа артады
Е) жылдамдық артады
5. Алгоритм дегеніміз
А) белгілі бір мақсатқа жету жолындағы іс –әрекеттер тізбегі
Б) есеп құрастыру
С) есеп шығару
Д) натежиені сараптау
Е) зертхана жасау реті
6. Алгортимдер …… бөлінеді:
А) 4
Б) 3
С) 2
Д) 5
Е) 6
7. Сигнализация түрлері:
А) дыбыстық, жарықтық
Б) сандық, импульсті
С) дискретті, импульсті
Д) аналогты, дискретті
Е) шулы, тыныш
8. Алгоритмдер қолданылатын сала
А) ЭЕМ, математика, компьютер
Б) медициа, программалау
С) ақпарат,радиоэлектроника
Д) автоматтандыру, энергетика
Е) математика, медицина
9. Сигнал бұл өзгермелі …… шама
А) физикалық
Б) қарапайым
С) электрлі
Д) гидравликалық
Е) принципиалды
10. Сигнал түрлері
А) аналогты, дискретті
Б) сандық, импульсті
С) дискретті, импульсті
Д) дыбыстық, жанып-өшу
Е) шулы, тыныш
11. Функционалды диэлектрлік электроникада контуалды орта болады:
А) Белсенді диэлектриктер.
В) Пьезожартылайөткізгіштері.
С) Элементарлы жартылайөткізгіштер
D) Ақпаратты беру каналдары.
Е) Берілгендерібойыншамолекуласы
12. Функционалды акустоэлектроникадағы контуалды орта болады:
А) Пьезоэлектрика, пьезожартылайөткізгіштер, қабатты орта.
В) Пьезоэлектрика, пьезожартылайөткізгіш,жоғарғы тор.
С) Элементарлы, аморфлы, органикалықжартылайөткізгіштер.
D) Белсендіжәнепассивтіоптикалық орта.
Е) Берілгенқасиеттері бар молекулярлы жүйе
13. Функционалды жартылайөткізгіш электроникасында континуалды орта болады:
А) Элементарлы, аморфлы, органикалық жартылайөткізгіштер.
В) Тек органикалық жартылайөткізгіштер.
С) Пьезожартылайөткізгіштері мен пьезоэлектрикасы.
D) Ақпаратты беру каналдары
Е) Берілгенқасиеттегімолекулярлыжүйе.
14.Функционалды оптоэлектроникада континуалды орта болады:
А) Белсенді және пассивті оптикалық орта.
В) Белсенді диэлектрика.
С) Күрделі қабатты орта.
D) Аморфлы жартылайөткізгіштер.
Е) Берілген қасиеттегі молекулярлы жүйе.
15. Функционалды молекулярлы электроникады континуалды орта болады:
А) Молекулярлы жүйе – берілген қасиеттері бар арнайы құрылған органикалық молекулалар.
В) Қасиеттері бар органикалық молекулалардағымолекулалардықжүйе
С) Күрделі қабатты орта.
D) Органикалық жартылайөткізгіштер мен жоғарғы тор.
Е) Ақпаратты беру каналдары
16. Түрлі физикалық өрістердің өзара әрекеттесуінің нәтижесіндегі динамикалық әртектілік:
А) Тоқтауы мүмкін немесе континуалды ортаның жұмыс көлемі бойынша ауысады.
В) Қозғалыссыз қалады, континуалды орта динамикалық әртектілікке қатынасты ауысады.
С) Континуалды орта көлемінде тек тоқтауы мүмкін
D) Контуалдыортаменбіргетоқтауы мен ауысуымүмкін
Е) Континуалды орта ауысуынақарсыауысуымүмкін.
17. Динамикалық әртектіліктің ауысу процессі кезінде болады:
А) Ақпаратты көшіру.
В) Электрлік өрістің потенциалының түзетілуі.
С) Электр өрісінің күштік сызығының түзуленуі.
D) p-n ауысуының пайда болуы.
Е) p–nауысуының потенциалды кедергісінің азаюы.
18. Нанотехнология, микроэлектрониканың бағыты ретіндегі – бұл элементтер мен құрылғылардың тәсілдері мен амалдарының жиынтығы:
А)Нанометрикалықөлшемдер, оғанқосажеке молекула мен атомдар.
В) Динамикалық әртектілікті қолданудағы нанометрикалық өлшемдер.
С) Криссталды тор шеңберіндегінанометрикалық өлшемдер.
D) Динамикалық әртектілікпен өзара әрекеттесуімензарядталғанбөліктердіңағымыменөзараәрекеттесунегізі.
Е) Оптикалықдиапазондағымагниттіжәнеэлектрлісәулеліктіңөзараөзгеруінегізінде.
19. Микроэлектрониканың бағыты микроминитюаризация принципінің элементтер мен құрылғыларды өңдеуді, оған қоса жеке атомдар мен молекулалар аталады:
А) Нанотехнология.
В) Микротехнология.
С) Минитехнология.
D) Наноминитехнология.
Е) Микроминитехнология.
20.Жұмысықатты денеде электр тоғының өтуіне негізделетін құрал аталады:
А) Электрлі
В) Электронды.
С) Ионды
D) Жартылайөткізгішті.
Е) Газзарядтаушы.
21. Жұмысыгазда электр тоғының өтуіне негізделетін құрал аталады:
А) Ионды.
В) Электронды.
С) Электрлі.
D) Жартылайөткізгіш.
Е) Газзарядтаушы.
22 Жұмысывакуумда электр тоғының өтуіне негізделетін құрал аталады:
А) Электронды.
В) Ионды.
С) Электрлі.
D) Жартылайөткізгіш.
Е) Газзарядтаушы.
23.Жартылайөткізгіш, электронды және ионды құралдардың біріктіретін белгісі:
А) Элементтердің бейсызықтығы
В) Элементтердің сызықты болуы.
С) Диэлектрлі қасиеттерінің жақсы болуы.
D) Өзара өзгеруі.
Е) Тоқ өтетін орта.
24. Элементтердің бейсызықты болуының өзгешелігіне тән:
А) Жартылайөткізгіш, электронды және ионды құрылғыларға
В) жартылайөткізгіш құралына
С) Электронды құралына.
D) Ионды құралына.
Е) Жартылайөткізгіш және электронды құралдар.
25. Электрон – электрлі зарядқа ие кішігірім материалды тасушы, және оған тән:
А) Өзіндік магнитті және механикалық моменті бар және динамикалық әртектілігі.
В) Өзіндік электромагнитті моменті бар және «өмір» уақытының шексіздігі.
С) Өзіндік механикалық және магнитті моменті бар және «өмір» уақытының көп болуы.
D) Динамикалықәртектілігі мен механикалықмоменттер
Е) Динамикалық әртектілігі мен «өмір» уақытының көптігі .
26. Тізбектің бір ток жүретін бөлігі
А) тармақ
В) электрлік аспап
С) сұлба
Д) элемент
Е) түйін
27. Электр тізбегінің шартты белгілер арқылы графикалық бейнесі:
А) сұлба
В) тармақ
С)түйін
Д) элемент
Е) сызба
28. Ток жоқ кезінде қысқыштарында кернеуі бар элемент …… элемент, ал ток жоқ кезінде кернеуі де жоқ элемент ….. элемент деп аталады
А) активті, пассивті
В) пассивті, активті
С) индуктивті, сыйымдылықты
Д) кедергісі көп, кедергісі аз
Е) сыйымдылықты, индуктивті
29. Үш немесе оданда көп тармақтардың бірігу нүктесі
A) түйін
B) өнбой
C) тармақ
Д) сұлба
E) бөлік
30. Индуктивтің жүктеме кезіндегі синхронды генератордың якорь реакциясы әсер жасайды:
А) Бойлай-магнитсіздендіретін
В) Магнитсіздендіретін
С) Бойлай магниттейтін
Д) Магниттейтін
Е) Қорытқы магнит өрісі өзгермейді
31. Егер полюстердің МқК-і 100 А,якорь реакциясындағы МқК-і 80 А-ге тең болса,онда қысқа тұйықталу тәжірибесі кезінде машина ағынын тудыратын қорытқы МқК-і анықтаңыз.
А)20 А
В)80 А
С)70 А
Д)60 А
Е)100 А
32. Екі немесе бірнеше трансформаторлардың параллель жұмысы дегеніміз:
А) Біріншіреттік және екіншіреттік жақтағы ормалардың парллель қосқандағы жұмысы
В) Екінші реттік орамаларының және желі сымын параллель қосқандағы жұмысы
С) Тек екінші реттік жақтағы оамалардың параллель қосқандағы жұмысы
Д) Тек қана біріншіреттік жақтағы орамалардың параллель қосқандағы жұмысы
Е) Бірінші реттік оамаларының және желі сымын параллель қосқандағы жұмысы
33. Сигналды күшейтуге арналған өндіргіш генератор режимде жұмыс жасайтын электрлік машина
А) Электрмашиналық күшейткіш
В) Орындаушы қозғалтқыш
С) Контактсысыз қозғалтқыш
Д) Жетекті қозғалтқыш
Е) Тахогенератор
34. Синхронды қозғалтқыш білігіндегі механикалық жүктемені көбейткенде оның айналу жиілігі:
А) Өзгермеді
В) Біршама төмендеді
С) Жауап үшін берілгендер жеткіліксіз
Д) Төмендеді
Е) Жоғарылады
35. Активті-сыйымдылықты жүктемені арттырған кезде өндіргіш қысқышарындағы кернеу өзгеріссіз қалу үшін қоздыру тогын қалай өзгертуге болады
А) Қоздыру тогын азайту керек
В) Қоздыру тогын арттыру
С) Қоздыру тогын сол қалпында қалдыру керек
Д) Қоздыру тогын ажыратады
Е) Қоздыру тогын алдымен арттыру ,сонан соң азайту керек
36. Электр қабылдағыштардың фазаларының аяқтарының нольдік нүктеде бірігіп жалғануы
A) жұлдызшалап
B) тізбектей
C) аралас
Д) үшбұрыштап
E) параллель
37. Аспаптың бетіндегі 1,5 саны
A) дәлдік класы
B) шығарылған уақыты
C) пайдалану группасы
Д) тоқтың түрі
E) өлшенетін шама
38. Электр тогы
A) зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы
B) бөлшектер ағыны
C) бөлшектердің қозғалысы
Д) заряд қозғалысы
E) дененің қозғалысы
39. Автоматтық реттеу теориясының негізгі мәселелері
А) дәлділік, орнықтылық және сапа
Б) өлшеу, реттеу
В) бақылау, басқару
Г) жұмыстың толықтығы, өлшеу
Д) дискреттік процесс, үздіксіздік
41.Электроника – аспаптырдыңфункционалдауын, физикалық негіздерд ізерттеу мен айналысатын ғылым мен техниканың саласы, оның жұмысы электрлік тоғының қайда өтуінде негізделеді
А) Қаттыденеде, вакуумда, газда
В) Қаттыденеде, сұйықтықта, вакуумда, газда
С) Сұйықтықта,қаттыденеде, вакуумда, газда
D) Сұйық және газтәріздес ортада
Е) Молекулярлы физикада айтылатын кезкелген ортада
42.Электроника –аспаптырдың функционалдауын физикалық негіздерді зерттеумен және нелердің зерттеуімен, жасалуымен және қолдануымен айналысатын ғылым мен техниканың саласы
А) Жартылай өткізгіштерді,электрондыжәнеиондықұралды
В) Жартылай өткізгіштіқұралдарды
С) Электронды құралды
D) Ионды құралды
Е) Жартылай өткізгіш пен электронды құралды
43. Жартылай өткізгіш, электронды және ионды құралдарды өндірісте қолдауны мен айналысатын өндірістік электроника бөлінеді
А) Ақпараттық және энергетикалық электроникаға
В) Ақпараттық және электрлікэлектроникаға
С) Ақпараттық және жаңартуэлектроникасына
D) Электрлік және энергетикалықэлектроникаға
Е) Жаңарту және энергетикалық электроникаға
44. Ақпараттық электроника –бұл өндірістік электрониканың қандай құрылғыларымен айналысатын бөлігі
А) Ақпаратты бейнеленуі, өңдеуі мен берілуі.
В) Электроэнергияның бір түрден екіншітүрге ауысуымен.
С) Электрлік энергияның өңделуімен, беруімен.
D) Ақпаратты бейнелеуі мен берілуі.
Е) Қондырғы мен құрылғылардың жиелігінің өзгеруімен.
45. Энергетикалық электроника – бұл өндірістік электрониканың қандай қондырғылармен айналысатын бөлігі
А) Электроэнергияның бір түрден екінші түрге ауысуымен.
В) Ақпаратты бейнелеуі, өңделуі мен берілуі.
С) Электрлік энергияны өңдеумен, берілуімен.
D) Ақпаратты бейнелеуі мен берілуі.
Е) Қондырға мен құрылғылардың жиелігінің өзгеруімен.
46. Вакуумды электроника – бұл бос электрондар ағымының әсерінің нәтижелерін, көріністерін зерттейтін электроника бөлімі
А) Вакуумдағы электромагниттік өрістермен .
В) Вакуумдағы жылу магниттік өріспен.
С) Вакуумдағы жарық энергиясының ағымымен.
D) Вакуумдағы электр өрісімен.
Е) Вакуумдағы электромагнитті көрістің энергия ағымымен.
47.Плазмалық электроника –бұл электрониканың нелердің ұжымдық өзара әрекет ететін нәтижелері, көріністерін зерттейтін бөлігі
А) Зарядталған бөліктердің ағымымен плазманың және иондалатын газдың.
В) Зарядталмаған бөліктердің ағымымен плазманың және иондалатын газдың.
С) Электромагниттік қуатты мәжбүр сәулеленудің плазмалық және иондалған газбен.
D) Газтәріздес ортадағы электромагниттік сәулеленудің электрлік сигналдарымен.
Е) Динамикалық әртектіліктің электромагниттік өрістің әсерімен газ тәріздес ортамен.
48. Квантты электроника – бұл электрониканың ненің негізіндегі электромагниттік тербелістің күшейтуі мен генерациясының көрінісін зерттейтін бөлігі
А) Кездейсоқ сәулелігі мен бейсызықтық сәулеліктің өзара әрекеттестігінің заттекпен әсері
В) Ішкі мәжбүр сәулелену мен бейсызықты сәулеліктің өз ара әрекеттестігінің нәтижесінің заттекпен әсері
С) Өзіндік сәулелік пен бейсызықтық сәулелік өзара әрекеттестіктің нәтижесінің заттекпен әсері .
D) Ішкі мәжбүрлі сәулелік нәтижесі мен сызыықтық өз ара сәулеліктің өз ара әрекеттестігінің заттекпен әсері.
Е) Өзіндік сәулелік пен сызықтық сәулелік өзара әрекеттестіктің нәтижесінің заттекпен әсері.
49. Оптоэлектроника – ненің негізінде ақпаратты сақтау мен өңдеу, генерациялау сұрақтарын зерттейтін электроника бағыты
А) Электр сигналдарының оптикалық сигналдарға өзгеруі және кері
В) Оптикалық диапазон жиелігінлегі электр сигналдарының күшеюі.
С) Оптикалық диапазон жиелігінлегі электр сигналдарының дискретті түрленуі.
D) Оптикалық сигналдардың тек электр сигналдарына өзгеруі.
Е) Оптикалық диапазондағы электрлік сигналдарының жиелік түрленуі
50.Функционалды электроника – бұл микроэлектрониканың қандай ақпараттық сигналдарды қолданатын бағыты
А) Кантуалды ортадағы статистикалық әртектілік
В) Контуалды ортадағы динамикалық әртектілік.
С) Кантуалды ортадағы динамикалық біртектілік
D) Контуалды ортадағыстатистикалық біртектілік
Е) Әртекті ортадағы динамикалық біртектілік
51. Кіріс сигналының белгіленуі
А) х
Б) у
С) f
Д) r
Е) t
52. Токты өлшейтін аспап
А) амперметр
Б) термометр
С) вольтметр
Д) тахометр
Е) омметр
53. Кернеу өлшейтін аспап
А) вольтметр
Б) термометр
С) амперметр
Д) тахометр
Е) омметр
54. Кедергі өлшейтін аспап
А) омметр
Б) термометр
С) амперметр
Д) тахометр
Е) вольтметр
55. Энергия шығынын өлшеуші аспап
А) счетчик
Б) термометр
С) амперметр
Д) тахометр
Е) вольтметр
56. Бақылаушы құрылғы:
А) компьютер
Б) амперметр
В) салыстырушы элемент
Г) тіркеуші
Д) контроллер
57. Параметрлердің белгіленген шектен шығып кеткен жағдайында:
А) ЭЕМ- ның экранына шығарылады
Б) процесс тоқтайды
В) дабыл қағылады
Г) зауыт жұмысы тоқтайды
Д) басқару пультының жұмысы тоқтайды
58. Технологиялық жабдықтардың параметрлеріне диагностикалық
бақылау жүргізетін жүйені таңдаңыз:
А) автоматты бақылау жүйесі
Б) автоматты басқару жүйесі
В) автоматты реттеу жүйесі
Г) сызықты жүйелерді автоматты бақылау жүйесі
Д) бейсызықты жүйелерді автоматты басқару жүйесі
59. Электрондық реттегіштің негізгі элементтері
А) өлшеу датчигі, өлшеу схемасы және реттегіш блок
Б) орындаушы механизм, реттеуші орган, күшейткіш
В) датчик, сезгіш элемент және өлшеу схемасы
Г) орындаушы механизм, серпінді, компенсатор
Д) стабилизатор, түзеткіш және өлшеу схемасы
60. Объектінің температурасын өлшеу кезінде пайдаланады
А) температура датчигі
Б) термометр
В) түрлендіргіш
Г) счетчиктер
Д) термомагнит
61. Электр жетегін басқару схемаларында келесі тежегіш құрылғылар пайдаланады
А) электромагниттік тежегіштер
Б) гидротурбодетандер
В) электромеханикалық контакторлар
Г) электродинамикалық ысырғыштар
Д) пневмоқозғалтқыштар
62. Реттеуші орган дегеніміз
А) реттеу кезінде заттың көлемін өзгертетін құрылғы
Б) бақыланатын параметрді тұрақты ұстайтын құрылғы
В) реттелетін шаманың мәнін алатын құрылғы
Г) басқарушы әсерді өндіретін құрылғы
Д) шығыстық шамаларды тұрақтандыратын құрылғы
63. Автоматтық ажыратқыштардың қызметі
А) электр жетегін қолдан іске қосу мен ажырату
Б) найзағайдан сақтау
В) жылулық қорғау
Г) минималды-тоқ қорғауы
Д) нөлдік қорғаныс
64. Нөлдік қорғаудың қызметі
А) кернеудің едәуір азаюын болдырмау
Б) жүктемеден қорғау
В) қысқа тұйықталудан тізбектерді сақтау
Г) кернеу қалпына келгеннен кейін өздігінен іске қосылудан
Д) тоқ үзілісінде іске қостыру
65. АРЖ классификациясына байланысты автоматтық реттегіштер
А) сызықтық және сызықтық емес
Б) құрылымдық
В) статикалық
Г) пропорционалдық
Д) күшейткіш
66. Реттеу заңдары
А) сызықтық және сызықтық емес
Б) статикалық және динамикалық
В) қадағалаушы және қадағалаушы емес
Г) бағдарламалық
Д) қадағалаушы
67. Бұл – электронды немесе электромеханикалық ауыстырып қосқыш
А) коммутатор
Б) күшейткіш
В) счетчик
Г) счетчик
Д) инвертор
68. Максималды ток қорғанысының қолдануы
А) ірі және орташа қуатты электржетекте
Б) кіші қуатты ЭЖ
В) электртізбектерде
Г) 1000 В төмен қорғанысы
Д) 1000 В жоғары тізбегінде
69. Электр жетегін дистанциондық басқаруға арналған аппарат
А) контактор
Б) басқару кілті
В) командоконтроллер
Г) басқару кнопкасы
Д) рубильник
70. АҚ басқару үшін арналған жиынтықты аппараттың атауы
А) магниттік қосқыш
Б) шаппа қосқыш
В) түйістіргіш
Г) басқару кілті
Д) автоматтық өшіргіш
71. Басқарушы сигналдар әсерінен кейбір тізбектерді жабық немесе ажырататын құрылғыны айтады
А) Электронды кілт
В) Диод
С) Резистор
Д) Конденсатор
Е) Генератор
72. Ақпаратты тасымалдаушы физикалық процесс
А) Сигнал
В) Тербеліс
С) Жарық
Д) Сәуле
Е) Толқын
73. Өткізгіштің көлденен қимасы арқылы бірлік уақыт ішінде қандай ∆q заряд өтетінін көрсететін физикалық шама:
A) Ток күші
B) Қуат
C) Кернеу
Д) Электр энергия
E) Потенциал
74. Автоматты ажыратқыштың әріптік шартты белгісі
A) QF
B) QK
C) QS
Д) Q
E) QM
75. Транзистордың әріптік шартты белгісі
A) VT
B) VD
C) VS
Д) VL
E) VM
76. Кернеу трансформаторына қандай құрылғыны қосуға болмайды:
А) Амперметр
В) Жиілік өлшегіш
С) Санауыштың (счетчик)кернеу шарғысын (катушка)
Д) Вольтметр
Е) Кернеу релесі орамаларын
77. Ваттметрді жоғары вольтті желіге қосу үшін қандай өлшегіш трансформаторлар қажет:
А) Кернеу және ток трансформаторы
В) Күштік трансформаторы
С) Ток трансформаторы
Д) Кернеу трансформаторы
Е) Дәнекерлегіш трансформаторы
78. ЭҚК-ң өлшем бірлігі
A) В
B) А
C) Ом
Д) См
E) Кл
79. Электрондарды қабылдайтын қоспа
A) диод
B) өзіндік
C) акцептор
Д)иондық
E) қабылдағыш
80. Акцепторлы қоспасы бар Ж.Ө-те негізгі және қосымша ток тасымалдаушылар
A) электрондар
B) оң және теріс иондар
C) кемтіктер және электрондар
Д) кемтіктер
81. Басқарушы сигналдар әсерінен кейбір тізбектерді жабық немесе ажырататын құрылғыны айтады
А) Электронды кілт
В) Диод
С) Резистор
Д) Конденсатор
Е) Генератор
82. Бірінен кейін бірі жүріп отыратын электрлік импульстер тобы
А) Импульстер тізбектемесі
В) Шеп
С) Импульстің төбесі
Д) Құлау
Е) Периодтылық
83. Жүктеме тізбегін басқарушы кіріс сигналдар арқылы қосып-айырып тұратын транзисторлық құрылғы
А) Транзисторлық кілт
В) Диод
С) Резистор
Д) Конденсатор
Е) Генератор
84.Электр сигналының параметрін (ток, қуат, кернеу) көбейтетін құрал
А) Күшейткіштер
В) Регистр
С) Санауыш
Д) Шифратор
Е) Дешифратор
85.Кернеуді тұрақты шамада ұстайтын диодтар
A) варикаптар
B) стабилитрондық диодтар
C) импульс диодтары
Д)түзеткіш диодтары
E) тиристорлар
86.Орындалу және жіберу/босату кернеуінің қосындысы
А) Гистерезис кернеуі
В) Тірек кернеуі
С) Шығыс кернеуі
Д) Кіріс кернеуі
Е) Тұрақты кернеу
87.Көрсеткіштері бірдей біртекті транзисторлар құрайтын триггер
А) Симметриялы триггер
В) Асинхронды триггер
С) Асимметриялы триггер
Д) Синхронды триггер
Е) Каскадты триггер
88.Үлкен сыйымдылықты диод
A) транзистор
B) импульсті диод
C) тунельлді диод
Д) түзеткіш диод
E) варикап
89.Транзисторлық кілттің тұйықталған күйі мына режиммен сипатталады
А) қанықтыру режимімен
В) инверсті режиммен
С) терең қима режимімен
Д) белсенді режиммен
Е) қима режимімен
90. Бірнеше тізбектелген импульстерді өндіретін генераторлар аталады
А) көп фазалы
В) көп импульсті
С) автогенераторлар
Д) тежелген
Е) жиілікті бөлу режимінде жұмыс жасайтын генератор
91.Операциондық күшейткіштер мыналарда қолданылады
А) активті сүзгілерде
В) пассивті сүзгілерде
С) айнымалы тоқ генераторларында
Д) оптоэлектрондық құрылғыларда
Е) релейлік механизмдерде
92. Элемент корпусында “КР140УД8” жазуы бар, бұл:
А) аналогтық микросхема
В) транзистор
С) логикалық микросхема
Д) тиристор
Е) резистор
93.Айнымалы ток күшейткішінде міндетті түрде болады:
А) бөлетін конденсаторлар
В) светодиодтар
С) электролиттік конденсаторлар
Д) айнымалы резисторлар
Е) айнымалы конденсаторлар
94. Түзеткіштің көпірлі сызбасы құрайды:
А) төрт диод
В) екі стабилитрон
С) екі светодиод
Д) бір диод
Е) екі диод
95. Түзеткіш сызбалардың қайсысы тегістелген түзетілген кернеуді береді:
А) көпірлі
В) кернеу көбейтуімен түзеткіш
С) көпірлі және екі жартылай периодты орташа нүктесімен
Д) екіжартылайпериодты
Е) біржартылайпериодты
96. ОК кірістерін қалай атайды
А) инвертирлейтін, инвертирлемейтін
В) логарифмдейтін
С) дифференциалдайтын
Д) инвертирлейтін, конвертрлейтін
Е) симметриялы
97. Токты күшейтетіндер арналады
А) аз тоқты үлкен тоққа айналдыру үшін
В) кедергіні тоққа айналдыру үшін
С) кернеуді тоққа айналдыру үшін
Д) тоқты түзету үшін
Е) аз тоқты кернеуге айналдыру үшін
98. Жиілік өлшемділігін білдіретін ОК-нің параметрлері
А) генерациялау жиілігі, өткізу жолағы
В) шекті кернеу
С) кіріс тоқтарының айырымы
Д) кернеу жеткізу коэффициенті
Е) бірлік күшейту жиілігі, есептеу уақыты
99. Өлшеу шунтының әріптік шартты белгісі
A) RS
B) RP
C) RU
Д) RK
E) R
100. Датчиктің анықтамасы:
А) өлшеуіш, түрлендіргіш құрылғы
Б) салыстырушы құрылғы
С) реттеуші құрылғы
Д) орындаушы құрылғы
Е) басқаружы құрылғы
Замануи ақпараттық қоғамдағы медиаорта феномені
The article gives the substantiation of currency of the problem, devoted to searching for some pedagogical terms which can take place in prevention media-manipulative influence on young audience in conditions of media-manipulation growth. The article analyses the main mediaeducational approaches to this problem. The results of experimental investigation concerning mediacompetence development in the network of option testing are expounded in the article. In conclusion the article depicts discovered pedagogical terms of managing student’s mediacompetence in the high school area. Key words: media-manipulation, mediaeducation, pedagogical terms, mediacompetence, critical thinking, student’s audience.
Қазақстан республикасының демографиялық процесін модельдейтін ақпараттық жүйені зерттеу және жасау
В статье рассматриваются особенности создания информационной системы, изучающей демографический процесс в Республике Казахстан.
Қаптамадағы бионикалық принциптерді қолдану және биониканың даму тарихы
Мақалада қазіргі уақытта көптеген елдерде дамып келе жатқан тенденция болғандықтан, биониканың даму тарихы зерттелген. Сондай-ақ, қаптаманың дизайнында биониканы қолдану ұсынылады.
Физика | қатты денелер
[quote] Қатты денелер.
Біз қатты дене жершарының бетінде, қатты денелерден салынған құрылыстарда-үйлерде өмірсүріп жатырмыз. Біздін денеміздең құрамында шамамен 65% су болғанын өзіде (мйда 80%) олкатты денеге жатады. Қатты денелердің қасиеттерін білу тіршілік үшін қажет.
Қатты денелер сұиықтар сияқты өзінің көлемін ғана сақтап қоймады, сонымен бірге пішінін де сақтай алады. Олар негізінен кристал күйде болады екен.
1)Кистал деген.
Кристалдар-атамдары немесе малекулалары кеністікте белгілі орындалып, реттеліп орналасқан қатты денелер. Кристалдың сыртқы пішіні дүрыс яғни бірқаліпті болуында осған байланысты.
Мысалы: кәдімгі ас тұзы тұиіршігінін бір-бірімен тік бұрыш жасап тұрған жазық жазық тоқтары бар. Мұны лупа арқылы астұзын қарап байқауға болады. Ал қар құлауының пішіні геометриялық шағыннан қандай дұрыс дегенімізше ! Мұндай да кристалл қатты дененің-мұздың ішкі құрылысының геметриялық дұрыстығы бейнеленген.
2)Кристалдық күйлердің айрықша белгілері.
Табиғаттағы днелердің көпшілігінің құрлымы кристалдық болып саналады.
Мысалы:барлық минералдар немесе барлық талдар қатты күйінде кристалл болып табылады.
Бірәқ сыртқы пішіні дұрыс болып келуі кристалдық реттелген құрылысының жалғыз ғана ең басты салалары бола алмай»ды. Бастысы-физикалық қасиеттердің кристалды таңдалып алынған бағытқа тәуелділігі. Ең алдымен, кристалдық механикалық біріктірігінің әртүрлі бағытта түрліше болатыны көзге түседі.
Барлық бағыттар бойынша қасиеттері бірдей болатын денелерді изотопты деп атайды. Кейбір газдар мен сұиықтардаң басқа барлық сұйықтар немесе оларды қатты денелер изотопты болып саналады.
Кенес сюданы бір бағытта жұқа пластикаларға он ай ажыратуға болады, бірақ оны пластикаларға перпендикуляр болатын бағыты жарып болу әлде қайда қиын. Сондай –ақ графит кристалы қабатарында бір бағытта оңай ажыратуға болады. Қарындаш пен жазған кезде графит қабаттары осылай үздіксіз оңай ажыратылады да, оның жұқа қабаттары қағаз бетінде қалып отырады. Бұлай болу себебі графиттің кристал торының құрылымының қат-қабат болуына байланысты.
Қабаттар көміртегі атомдарынан тұратын параллель торлар қатарынан түзілген. Атомдар дұрыс алты бұрыштардың төбелерінде орналасқан . Қабаттың арақашықтары біршама алшақ. Алтыбұрыш қабырғасынын ұындығынына қарағанда шамамен екі есе артық. Сондықтан әр қаббатың өзінің ішіндегі байланыстан гөрі, қабаттардың өзара байланысы нашарлау болады.
Кристалдың анизатроптылығының себебін оны құрайтын бөлшектердің белгілі тәрттіпен орналасуымен түсіндіруге болады. Кристалдың сыртқа беделдерінің дұрыс болуының бөлшектерінің тәртіппен орналасуымен түсіндіріледі. Кристалдар жазық қырлармен шектелген. Ол қырлар қилысып әрбір кристалға тән бұрыштарды береді. Кристалдарды жарып бұзғанда, ол дәнекер жазықты ғы деп ойлайтын белгілі бір жазықтықпен жүреді.
Көптеген кристалдар жылуды және электр тоғын әртүрлі бағыттарда түріне өткізеді. Кристалдардың оптикалық қасиеттері де бағыттқа тәуелді. Мысалы кварц кристалы оған түсетін сәуленің бағытына қарай жарықты түрікше сындырады.
Физикалық қасиеттердің кристал ішіндегі бағыттарға тәуелділігі анизатропия деп аталады. Кристал денелер анизатропты.
3) Монокристалдар және поликристалдар.
Егер дене бір кристалдан тұрса,оны монокристал деп атайды. Кей бір менералдардың монокристалдары табиғатта табиғи күйінде кездеседі. Металдардың құрылымы кристалдық болып келеді. Сондықтанда, қазіргі кезде еңбек құралдарын түрлі машиналар мен механизмдерді жасау үшін негізінен металдар пайдаланады.
Егер едәуір бір металл кесетін алсақ, онда оның физикалық қасиеттерінен бірден көзге түсіп білінбейді. Әдеттегі күйде металдарда аназитропия байқалмайды.
Бұл жерде мәселе, кәдімгі металл бір-бірімен тұтасып біріскен өте көп ұсақ кристалдардан тұратынында болып отыр. Металдың әсіресе, жұқасынған жерін микраскоп немесе тіпті лупа арқылы қарап, оларды көру қиынға соқпайды. Әр түрлі бағытқа қарай кристалдың қасиеттері түрліше болады, бірақ бұл майда кристалдар бір-біріне қатысты бейбірекет бағдарланған. Оның нәтижесінде жеке бір кристалдың көлеміне қарағанда анағұрлым үлкен көлемдегі металдың ішіндегі барлық бағыттар тең түседі де, олардың қасиеттері барлық бағыт бойынша бірдей болады.
Ұсақ кристалдарды бір-біріне жабысып орналасқандықтан поликристалдық денелердің физикалық қасиеттері барлық бағытқа бірдей болады.
Кристалдарының тәртіппен орналасуы дұрыс, геометриялық кеністіктік тордың түйіндеріндеорналасуына болады. Кристалдың өзі құрылымдық элементтің үш әр түрлі бағыт бойынша, көп ретті қайталануынан алынады.
Ол құрылымдық элементті элементтар кристалдық ұя деп атайды.
Аса мұқияттылықты сақтай отырып өлшемі үлкен металл кристалын монокристалды өсіріп алуға болады. Әеттегі жағдайларда поликристалл денелердің түзілу себебі – көптеген кристалдардың өсуі. Олар бір-біріне жақындап, тиіскен кезіне дейін жалғаса береді де, осының нәтижесінде біртұтас дене түзіледі
Поликристалл денелерге металдар ғана жатпайды. Мысалы, кесек қанттың да құрылымы поликристалл болады.
Кристалл денелердің көпшілігі өзара бітіскен көптеген кристалдардан түзілгендәіктен поликристалдарға жатады. Жеке кристалдар – монокристалдардан геометриялық пішіндері дұрыс және олардың әр бағыттағы қасиеттері де әртүрлі болады.
4) Аморф денелер.
Қатты денелердің барлығын кристалл денелерге жатқызуға болмайды. Көптеген аморф денелер бар.
Аморф денелерде атомдардың дәлме-дәл ретті орналасыу жоқ. Тек жақын көрші атомдар тері белгілі бір ретпен орналасады. Бірақ кристалдарға тән құрылымның қандай да бір элементінің барлық бағытта дәлме-дәл қайталануы аморф денелерде болмайды.
Көпшілік жағдайда бір заттың өзі кристалдық күйде де, аморф күйде де бола алады. Мысалы, кварц Si O2 кристалды түрде және аморфты түрде бола алады. Кварцтың кристалдық түрін бұрыс алты бұрыштарлан тұратын тор деп қарастыруға болады. Кварцтың аморфты құрамы да тор тәрізді, бірақ дұрыс пішінде емес. Онда алтыбұрыштармен қатар, бесбұрыштар және жетібұрыштар кездеседі.
5) Аморф денелердің қасиеті.
Барлық аморф денелер изотропты, олардың физикалық қасиеттері барлық бағыты бірдей. Аморф денелерге шыны, көптеген пластмассалар, смола, қант мұздығы (мөлдір кәмпит) т.б жатады.
Сырттан әсер еткенде аморф денелерде қатты денелердегі сияқты серпінділік қасиеті және сұйықтағы сияқты аққыштық қасиеті де бір мезгілде байқалады. Қысқа мерзімді әсерлер де (соққанда) олар қатты денелерге ұқсайды, ол қатты соққанда кесектерге жарылады. Бірақ өте ұзақ әсер еткенде аморф денелер ағады. Бұған ұзағырақ уақыт бақылау нәтижесінде көз жеткізуге болады. Қатты орында жатқан бір кесек смоланы бақыландар. Смола бірте-бірте қатты дене бетіне жайылады смоланың температурасы неғұрлым жоғары болса оның жайылуы анағұрлым тез болады.
Аморф денелердің атомдарының не молекулаларының отырығшылық өмірінің сұйық малекулалары сияқты белгілі бір уақыты тепе-теңдік қалпының төнірегінде тербелу уақыты бар. Бірақ сұйықтарға қарағанда бұл уақыт оларда мейлінше көп. Мысалы, бор үшін t=20oC-ге сәйкес “отырықшылық өмірінің” уақыты 0,1С –қа тең.
Бұл жағына қарағанда аморф денелер кристалл денелерге жақын, себебі атомдардың бір тепе-тендік қалыптан екінші тепе-тендік қалыпқа секіріп өтуі сирек болып отыр.
Төменгі температураларда аморф денелер қасиеттері жағынан қатты денелерге ұқсайды. Олардың аққыштығы жоқтың қасы. Бірақ температура жоғарлаған сайын біртіндеп жұмсара бастайды да, олардың қасиеттері бірте-бірте сұйықтардың қасиеттеріне көбірек жақындай түседі. Бұлай болу себебі температураның артуына қарай атомдардың бір тепе-теңдік қалыптан екіншіге секіру жиелене түседі. Кристалл денелерден аморф денелердің ерекшелігі – оларда белгілі балқу температурасы жоқ.
6. Қатты денелер физикасы.
Адамзат қатты денелерді қашанда пайдаланған және болашақта да пайдаланбақ. Егер бұрын қатты дене физикасы тікелей тәжірбиеге негізделген технологияның дамуына ілесе алмаған болса, енді жағдай өзгереді. Теориялық зерттеулер қасиеттері тіпті ерекше “сынау және қателесу” әдісімен ешбір алуға болмайтын қатты денелерді жасаудың мүмкіндігін бере бастады. Ілгеріде сөз болатын транзистор сияқты қондырғылардық өмірге келуі бұкіл радиотехникадағы бет – бұрыс, қатты денелер құрылымын түсіне білудік айқын. Мысалы:
Алдын –ала өзімізге қажетті механикалық, магниттік, электорлық т.б. қасиеттерге ие металдарды жасау қазіргі қатты дене физикасының бірден-бір негізгі бағыты. Шамамен алынғанда дүние жүзі физиктерінің жартысы қатты дене физика саласында еңбек етеді.
Аморф денелер – кристалл қатты денелер мен сұйықтардың арасында аралық орын алады. Олардың атомдары мен молекулалары салыстырмалы ретте орналасқан. Қатты денелердің құрылымын жете түсіну өзіміз қалаған қасиеті бар металдарды жасау мүмкіндігін береді .
7. Қатты денелерде болатын деформация түрлері.
Қатты денелер өздерінің пішінін сақтайды бірақ олар өздеріне түсірілген күштердің әсерінен пішіндерін өзгертеді, яғни деформацияланады.
Дене пішінін немесе көлемінің өзгеруі: деформация деп аталады. Резеңке бауды ұштарынан тартып көріндер. Сонда баудың бөліктері бір-біріне қатысты орын ауыстырады; бау деформацияланған күйге көшеді, яғни бау ұзарады және жіңішкереді.
Резеңке бауға күш әсері тоқтатылса, ол қайтадан бастапқы қалпына келеді. Сыртқы күштер әсері тоқталғанан кейін толық жойылатын деформациялар серпінді деформациялар деп аталады. Резеңке баудан басқа, серппе соқтығысқан болат шарлар және т.б. ларда деформацияға ұшырайды.
Енді пластит кесегін алақанымызға қысайық. Қолымыздағы пластилин оп-оңай кез-келген пішінге келеді. Ал пластилиннің бастапқы пішінге келуі жүзеге аспайтыны өзінен-өзі түсінікті. Бұрын қандай пішінде долғаны пластилиннің сеінде де жоқ.
Сыртқы күштердің әсері тоқтағанан кейін жойылмайтын деформациялар пластикалық деп аталады. Тіпті бір шамалы әсерлердің өзінде балауыз , пластилин , балшық, қорғасын пластикалық деформацияға ұшырайды.
8. Созылу деформациясы (сығылу).
Егер бір ұшы бекітілген біртекті стержінге оңың осьі бойымен, өзімен тысқары бағытта F күшімен әсер етсе, онда стержн созылу деформациясына ұшырайды .
Трос, арқан көтеру құрылғыларындағы шынжыр, вагондар арасындағы тіркеме т.б. Созылу деформациясына ұшырайды. Аз ғана созылуға ұшырайды. Бұл жағдайда салыстырмалы деформация теріс таңбалы E
Материалдың толық нұсқасын қалай жүктеймін?
Мақала ұнаса, бөлісіңіз:
Қарап көріңіз 👇
